ཕྱི་ལོ་༢༠༡༨ཕྱི་ཟླ་༤ཚེས་༢༣ཉིན་རྒྱ་གར་ས་གནས་རིས་མེད་མཐུན་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་སྐབས་དང་པོ་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་ས་ཆེན་མོ་དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་འབྲེལ་སྒོས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་༼རིས་མེད་ཀྱི་མདོ་སྔགས་སེམས་གསུམ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ༽སྨན་རིའི་གླིང་འདིར་འཚོགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་འདི་ནི་ཆོས་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་པའི་མི་རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་གཞིས་ཁྱིམ་ཆེན་མོ་ཞིག་དང་། ལྟ་གྲུབ་འདྲ་མིན་དེའི་སྟེང་ནས་སེམས་ཅན་ཞི་བདེར་སྙེགས་པའི་ལམ་ཁ་མ་ནོར་བ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། དེ་དག་ཞི་བདེའི་ལམ་ཁར་སྙེགས་པའི་ཐབས་ལམ་ནི་ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཁོ་ནར་འཁུམས་པའི་ཀུན་སློང་རྨང་གཞིར་བཏིང་ནས་རྒྱ་གར་ས་གནས་རིས་མེད་མཐུན་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་སྐབས་དང་པོ་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་ས་ཆེན་མོ་དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་གཉིས་ནས་མཉམ་འབྲེལ་སྒོས་ཚོགས་འདུ་སྐོང་འཚོགས་གནང་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་གོང་ཚེས་ཞོགས་པའི་ཕྱག་ཚོད་༧་དང་སྐར་མ་༣༠་སྟེང་ཐེངས་འདིའི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་མགོན་དུ་བཀའ་དྲིན་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱང་གནང་བའི་༧སྐྱབས་རྗེ་རྒྱལ་བ་སྨན་རིའི་ཁྲི་འཛིན་སོ་བཞི་པ་ལུང་རྟོགས་ཟླ་བ་དར་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་ཚོགས་རའི་ཚོམས་ཆེན་དུ་གདན་ཞུས་གྲུབ་རྗེས།

བོད་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་ལྔ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༨ལོའི་ཟླ་༤པའི་ཚེས་༢༠ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོའི་ཕྱག་ཚོད་བཅུ་པའི་སྟེང་། ༧དབུས་གཡུང་དྲུང་བོན་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོམས་ཆེན་དུ་༧སྐྱབས་རྗེ་རྒྱལ་བ་སྨན་རིའི་མཁན་སློབ་རྣམ་པ་གཙོས་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཅིག་ཚང་འཛོམས་ཐོག་བཤད་སྡེའི་རྒན་ལགས་དང་དཔེ་མཛོད་ལས་བྱེད་སོགས་ལས་སྣེ་ཁག་ཅིག་གསར་དུ་བསྐོ་བཞག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་༧སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་འཛིན་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་དོན། གདན་ས་འདི་ནི་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་སའི་བསྟི་གནས་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གདན་ས་འདིའི་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཉམས་རྒུད་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་པ་སྤྱིའི་འཕེལ་འགྲིབ་མཚོན་གྱི་ཡོད་པའི་ཆ་ནས།

འཛམ་གླིང་བོན་གྱི་གཙུག་རྒྱན་ཞྭ་དཀར་བསྟན་པའི་མངའ་བདག་༧སྐྱབས་རྗེ་རྒྱལ་བ་སྨན་རི་བའི་ཁྲི་འཛིན་སོ་གསུམ་པ་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དཔལ་བཟང་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྒྱལ་བ་གཤེན་གྱི་འབྱུང་ལྡན་༣༠༠བོད་ས་མོ་སྦྲུལ་གྱི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་༡༩༢༩ཧོར་ཟླ་ལྔ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ཉིན་སྐུ་མཆོག་བལྟམས་པ་ནས་བཟུང་དགུང་གྲངས་༨༩ལ་ཕེབས་པའི་བར་དུ་བོན་གཞིས་བྱེས་གཉིས་དང་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་རྒྱ་ཆེའི་མཛད་འཕྲིན་བསྐྱངས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཀུན་ལ་གནའ་དེང་རིག་པའི་ཤེས་ཡོན་བསྩལ་ཞིང་། དེ་བཞིན་རབ་འབྱམས་པའི་མཚན་རྟགས་བཞེས་པའི་དགེ་བཤེས་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་དགོན་པའི་མཁན་པོ་དང་དཔོན་སློབ་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་བོན་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང་། གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་དཔོན་བཅས་སུ་མངགས་གཏོང་མཛད་ཡོད་པ་དང་། དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་དུ་ཡང་བུ་སློབ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་མཛད་གནང་ཡོད་པ་སོགས་བཀའ་དྲིན་གཞལ་དུ་མེད། དེ་ལྟ་སྟོང་གསུམ་འདུལ་བའི་སྟོན་པ་ལྟ་བུའི་མཛད་འཕྲིན་བསྐྱངས་ནས་༢༠༡༧དགུང་གྲངས་གྱ་དགུ་བཞེས་ཐོག་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་མེ་བྱ་ལོའི་ཧོར་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་ཉེར་བཞི་ཉིན་ཏེ། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༧་༩་༡༤ཉིན་གྱི་ཕྱི་དྲོ་ཆུ་ཚོད་༦དང་སྐར་མ་༢༥ཐོག་གདན་ས་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་གི་བླ་བྲང་དུ་ཐུགས་དམ་གཡོ་བ་མེད་པའི་ངང་ནས་དགོངས་པ་བོན་དབྱིངས་སུ་གཤེགས་གནང་མཛད་ཡོད། 

༧ཞྭ་དཀར་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ལྷ་མི་སྡེ་ཡོངས་ཀྱི་དྲུང་དུ། སྙན་སྒྲོན་རིན་པོ་ཆེ་ཞུ་གསོལ་འདེབས་སྙིང་ནི། ད་ལམ་༧ཞྭ་དཀར་བསྟན་པའི་གཙུག་རྒྱན་༧སྐྱབས་རྗེ་རྒྱལ་བ་སྨན་རི་བ་མཆོག་སྐུ་ཁམས་ཅུང་བདེ་མིན་ལ་བརྟེན་འཕྲལ་དུ་སྨན་ཁང་ལ་ཕེབས་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པས།  སྐུ་གཟུགས་ཅུང་ཉམས་ཞན་གྱུར་བ་ལས་གཞན་ནད་གཞི་གཏིང་ཟབ་སོགས་མེད་ནའང་།  སྐུ་ངལ་གསོ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་ལམ་སྟོན་བྱུང་བ་སོང་།  ད་ཆར་ཉིན་རེ་བཞིན་སྐུ་ཁམས་གསལ་དྭངས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། འོན་ཀྱང་སྐུའི་ཕྱྭ་ཞབས་རིམ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་སློབ་འབངས་ཡོངས་ཀྱི་ལས་འགན་ཡིན་པ་ལ་སོང་། 

ཁ་སང་ཨ་རིའི་མཁའ་སྐྱོད་བཟོ་སྐྲུན་རིག་རྩལ་དང་མཁའ་དབྱིངས་རྟོག་ཞིབ་ཚན་པས་སའི་གོ་ལ་དང་ཤིན་ཏུ་མཚུངས་པའི་གོ་ལ་གཞན་ཞིག་རྙེད་སོན་བྱུང་ཡོད་པ་བསྒྲགས་འདུག ཟླ་འདིའི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ཨ་རིའི་མཁའ་སྐྱོད་བཟོ་སྐྲུན་རིག་རྩལ་དང་མཁའ་དབྱིངས་རྟོག་ཞིབ་ཚན་པ་ (NASA) ཞེས་པས། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཟུང་མཁའ་དབྱིངས་སུ་གོ་ལའི་ཚད་ལེན་རྒྱང་ཤེལ་མཁའ་འཕྲུལ་ (Kepler space telescope) ཞེས་པ་ཞིག་བཏང་སྟེ། མཁའ་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱུ་སྐར་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཉི་མའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་དུ་སའི་གོ་ལ་དང་ཤིན་ཏུ་མཚུངས་པའི་གོ་ལ་གཞན་ཞིག་རྙེད་ཡོད་པ་མ་ཟད།