མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བརྩམས། བདེ་ཁང་བསོད་ནམས་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་དབྱིན་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར། བོད་དུ་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་སྲོལ་ཡུལ་སོ་སོར་མི་འདྲ་བ་ཡོད། བོད་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་སྐོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ཅང་མ་མཆིས་པས་དེའི་སྐོར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མཐོང་དཀོན། དེར་བརྟེན། བོད་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་ཆོ་གའི་སྐོར་དེ་ནི་གསང་བ་ལྐོག་གྱུར་ཅན་གྱི་གནས་སུ་གྱུར་ཡོད། གཉེན་སྒྲིག་གི་སྲོལ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་རང་གི་བྱ་ལས་ཁོ་ནའི་ཁོངས་གཏོགས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྟེན་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ནང་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཅི་ཡང་མེད་དོ།།

གཤེན་གྱི་འབྱུང་ལྡན་ ༣༠༡ གི་བོད་རྒྱལ་ལོ་༣༡༥༢བོད་ཤིང་ལུག་ལོའི་ཧོར་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བཅུ་གཅིག་ཉིན་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་༧ཞྭ་དཀར་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་ས་ཆེན་མོ་དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་དུ་གཤེན་གྱི་གར་འཆམ་ཆེན་མོའི་མཛད་སྒོ་རེད།  དེ་ཡང་གཡུང་དྲུང་བོན་ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་བཤད་དང་མཐུན་པར་རྒྱལ་བ་གཤེན་གྱི་གར་འཆམ་གྱི་ངོ་བོ་ནི།

སྤྱི་ལོ་༡༩༦༩ལོར་མཁན་པོ་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་དུ་བོན་དགོན་ཞིག་ཕྱག་བཏབ་གནང་ཡོད། ཁོང་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༩༢༩ལོར་ཨ་མདོའི་ཤར་བྱང་ཤར་ཁོག་ཡུལ་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་སྐྱང་ཚང་དགོན་དུ་རིག་པའི་གནས་བཅུ་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༤ ལོར་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་མཚན་རྟགས་ཐོབ་རྗེས་ཁོང་གི་ཡོངས་འཛིན་གྱིས་རྒྱལ་རོང་ཁྲོ་སྐྱབས་སུ་བསྟན་པ་སྤེལ་བར་མངགས། ཁོང་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟན་འཛིན་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་(༡༨༨༩—༡༩༧༥)ཡི་དགོངས་འདོད་ལྟར་བོན་གྱི་བཀའ་འགྱུར་ཆ་ཚང་རང་དགོན་དུ་གདན་དྲངས།

བོད་གངས་ཅན་གྱི་རིག་གནས་རྩ་བ་བོད་རང་གི་ཡི་གེ་ཡིན། ཡི་གེ་དེ་དུས་ནམ་ཞིག་བྱུང་། བཟོ་མཁན་སུ་ཡིན། འཕེལ་རྒྱས་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་སོགས་བྲི་ན། གཟུ་བོའི་བློ་ཡིས་ཡང་དག་པར་དཔྱད་དགོས་པ་ལས་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་གང་ལ་དགའ་ཞིང་དད་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས། དེའི་ཕྱོགས་བཟུང་སྟེ་ཆགས་སྡང་གི་གཏམ་ཁ་ནས་ཐོན་ཚད་དུ་སྨྲ་བ་མི་ལེགས། མི་རིགས་རང་གི་ཡི་གེའི་ཁུངས་མི་་་ཤེས་པ་དང་ཤེས་དགོས་ན་རྩོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ན་ཆེས་མི་ལེགས། གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་ཞེན་ཧ་ཅང་ཆེ་དྲགས་ན་མི་རིགས་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཡང་དག་པར་བྱེད་མི་ནུས། སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དུ་མར་བསམ་གཞིག་བྱས་ནའང་རང་རང་གི་ཆོས་ལུགས་དར་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་ཐབས་ཁོ་ནར་དམིགས་ནས་ལོ་རྒྱུས་འཁྱོག་པོར་བྲིས། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་རིགས་གཞན། ཁྱད་པར་བཀས་བཀོད་བརྒྱུད་འཛིན་དང་།

ནམ་རྒྱུན་བོད་མིའི་ངག་ཐོག་ནས་བཤད་སྲོལ་ལ་སློབ་དཔོན་ཐུ་མི་བཀའ་དྲིན་ཅན་ཞེས་པ་དང་དེ་ ཡིས་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་དང་སུམ་ཅུ་པའི་གཞུང་མཛད་པ་པོ་ཡིན་པ་སོགས་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པ་མན་ཆོད་དུ་བོད་ཁམས་སུ་གྲགས་པའི་ཐུ་མི་ཨ་ནུ་ཞེས་པ་དེ་དོན་ངོ་མ་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་མི་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་མྱོང་ཡོད་མེད་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་ཤིག་རེད་འདུག་པར་སྙམ། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་ནས་བཟུང་བོད་རྒྱལ་ལྷ་སྲས་དར་མ་བར་གྱི་རྒྱལ་བློན་དག་གིས་ལོ་དང་ཟླ་བ་རེ་རེ་བཞིན་བཟང་ངན་ཅི་བྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཕྲ་ཞིང་ཕྲ་བ་ནས་ཡོད་པའི་ཏུན་ཧོང་གི་གཏེར་ཡིག་ནང་ཐུ་མི་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་རྐང་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་དང་།

༄༅། །བདེ་གཤེགས་གསུང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། །རྗེ་བཙུན་ཕྱ་ལ་གུས་བཏུད་ནས། །མགོན་ཁྱོད་མཁྱེན་བརྩེའི་འོད་དཀར་གྱིས། །བདག་བློའི་ཀུ་མུད་རྒྱས་པར་མཛོད། །བོད་ཀྱི་བརྡ་ལ་མཁས་འདོད་ཀྱི། །བློ་གསལ་རྣམས་ལ་ཕན་བྱའི་ཕྱིར། །ཕྲད་དང་རྣམ་དབྱེའི་སྦྱོར་ཚུལ་ནི། །གོ་སླ་ཉུང་ངུར་བཤད་པར་བྱ། ། ཨི་ཡིག་གི་ནི་རྐྱེན་རྣམས་ནི། །ཀྱི་གི་གྱི་འི་ཡི་དང་ལྔ། །རྗེས་འཇུག་མཐའ་དང་མཐུན་ལུགས་བཤད། །ད་བ་ས་ཀྱི་ག་ང་གི། །ན་མ་ར་ལ་བཞི་བོར་གྱི། །འ་མཐའ་ཅན་དང་མཐའ་རྟེན་མེད། །ཕྲད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །ཚིགས་བཅད་ཚང་ན་འི་སྦྱོར་ཞིང་། །ཚིག་རྐང་མ་ཚང་ཡི་ཐོབ་བོ། །དེ་ནི་དྲུག་པ་འབྲེལ་སྒྲ་སྟེ། །སྐབས་འགར་ཚིག་རྒྱན་གཉིས་ལའང་འཇུག །དེ་ལྔ་ལ་ནི་ས་མཐའ་སྦྱར། །རྣམ་དབྱེ་གསུམ་པ་བྱེད་པོའི་སྒྲ། །སྐབས་འགར་རྒྱུ་མཚན་ལ་ཡང་འཇུག །

༡༽ དྲི་བ། གནའ་ཆོས་བོན་དེ་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་གོང་ནས་གསུངས་འདུག་པས། མཉམ་མེད་ཤཀྱཱ་སེང་གེ་དང་དུས་མཉམ་པ་ཡིན་ནམ་དེའི་གོང་ནས་ཡིན། ལོ་ཚིགས་གསལ་པོ་ཁུངས་གཏུགས་འདྲ་ཡོད་དམ། ལན། ཕྱིས་འབྱུང་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་དག་ནང་དུ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་སྐུ་འཁྲུངས་ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་དུ་ལོ་༡༦༠༡༧ སོང་བར་བཤད་ཡོད། འོན་ཀྱང་དོན་དངོས་ཐོག་དངོས་གཙོ་རིག་པའི་ལམ་ནས་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རྙིང་པ་ཁག་གཅིག་ལ་ཞིབ་དཔྱད་གནང་ན་ད་ནས་ཡར་རྩིས་པའི་ལོ་༣༩༠༠ གོང་དུ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་འཇིན་རྟེན་མི་ཡུལ་ལ་བཞུགས་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། དེས་ན་གཤེན་རབ་མི་བོ་ནི་མཉམ་མེད་ཤཀྱཱ་སེང་གེའི་སྔོན་དུ་བྱུང་བར་འདོད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་གྲོས་དཔྱོད་ཚོགས་འདུ་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་འཚོགས་པའི་སྟེང་གི་གཏམ་བཤད། ཡེ་དབང་སྲིད་པའི་རྒྱལ་པོ་རིགས་ལྔ་ལ། །སྒོ་གསུམ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། དེ་ནས་འདིར་བཤད་པར་བྱ་བ་ནི། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་གང་ཡིན་ཡང་བསམ་པ་བཟང་པོ་ཤེས་པ་གསལ་བོ་བློ་དྲང་བོར་གནས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་མི་རིགས་རང་གི་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་དེ་མི་རིགས་རང་གི་ཐོག་མའི་དུས་ལ་དཔྱོད་པ་དང༌། མི་རིགས་རང་གི་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཁུངས་འཚོལ་བ་དང་། མི་རིགས་རང་གི་རིག་གནས་གསར་གཏོད་བྱེད་མཁན་སུ་ཡིན་དཔྱོད་པ་དང༌། མི་རིགས་རང་གི་བློ་གྲོས་སམ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་ཐོག་མ་སུ་ཡིན་སོགས་དཔྱད་ཐུབ་ན། མི་རིགས་རང་ལ་ཐོག་མར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་དང་མཛད་རྗེས་བླ་ན་མེད་པ་དག་སུ་ཡིན་ཤེས་ཐུབ།

དེ་ཡང་གསེར་རྟ་མཁན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་ཀྱིས་རྒྱ་ཡིག་གི་ལམ་ནས་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་མཚམས་སྦྱོར་བྱས་པའི་ནང་དུ། བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་མིན་ཚུལ་གྱི་གཏམ་འགའ་ཡོད་པས། དེ་ལ་ཉིན་འགའི་སྔོན་དུ་བགྲོ་གླེང་གི་ཚུལ་དུ་རྩོམ་ཐུང་ཞིག་བྲིས་ནས་བོན་བརྒྱ་དགོན་པས་གཙོ་གཉེར་བྱས་པའི་དཔྱོད་ལྡན་མཆོད་པའི་མེ་ཏོག་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལ་བསྐུར་ཟིན་མོད། འོན་ཀྱང་དེའི་རྗེས་ནས་སྣང་ཞིག་དགོན་པའི་དགེ་བཤེས་འགའ་གྲོང་ཁྱེར་ཁྲིན་འདུ་རུ་སོང་ནས་མཁན་པོ་ཁོང་དང་བགྲོ་གླེང་མཛད་ནས་ཁོང་གིས་སྔར་གྱི་རྩོམ་དེ་ལ་གསལ་བཤད་ཅིག་བྲིས་འདུག གསལ་བཤད་དེ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་བོན་གྱི་དྲ་བ་རུ་བཀོད་ཡོད། ཡིན་ནའང་གསལ་བཤད་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་གི་རྩོམ་དང་དེ་སྔ་རྒྱ་ཡིག་གི་རྩོམ་གཉིས་ལ་གོ་བ་ལེན་སྟངས་མི་འདྲ་ས་རེ་བྱུང་ཡོད་པས། གསལ་བཤད་བྱས་པའི་བོད་རྩོམ་དེའི་ནང་དུ་གཡུང་དྲུང་བོན་ལ་བརྟག་དཔྱད་དང་དགག་སྒྲུབ་ཅི་ཡང་མཛད་མེད་ཚུལ་དང་།

གཤེན་གྱི་འབྱུང་ལྡན་ ༣༠༡ གི་བོད་རྒྱལ་ལོ་༣༡༥༡བོད་ཤིང་རྟ་ལོའི་ཧོར་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་བརྒྱད་ཉིན་སྟེ། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༩ རེས་གཟའ་ཉི་མའི་ཉིན་༧ཞྭ་དཀར་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་གདན་ས་ཆེན་མོ་དཔལ་གཤེན་བསྟན་སྨན་རིའི་གླིང་དུ་གཤེན་གྱི་གར་འཆམ་ཆེན་མོ་འཁྲབ་འབུལ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།  དེ་ཡང་གཡུང་དྲུང་བོན་ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་བཤད་དང་མཐུན་པར་རྒྱལ་བ་གཤེན་གྱི་གར་འཆམ་གྱི་ངོ་བོ་ནི། དམིགས་པའི་གནད་ལ་བདག་ཉིད་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་དང་བོན་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་ང་རྒྱལ་དང་མ་བྲལ་ཞིང་གསལ་སྣང་གི་རེག་པའི་ཚད་དུ་སླེབས་པ་དག་པ་དྲན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བ་གཞིལ་བ། རྫོགས་རིམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྩ་རླུང་ཐིག་གསུམ་ལ་རང་དབང་འབྱོར་ཞིང་ཟུང་འཇུག་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་མངོན་དུ་བརྙེས་པ། རྣམ་པའི་གནད་ལ་གང་གི་ངོ་བོར་བཞེངས་པའི་ཡི་དམ་དང་བོན་སྐྱོང་གི་ཆ་ལུགས་དང་ཡ་མ་བྲལ་བ་སྟེ། ཕྱི་ནང་གསང་བའི་བདུད་ཚོགས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་རྟོགས་པས་བདག་བསྒྲལ་བ་དང་གྲུབ་པས་གཞན་བསྒྲལ་བའི་ལས་ལ་ཞུགས་པའི་ཞི་དྲག་ཅི་རིགས་ཀྱི་བསྡུས་པའི་ལུས་ཀྱི་སྟངས་སྟབས་ཞིག་ལ་འདོད་ཀྱི་ཡོད་པ་སོགས་གཤམ་གསལ་རྒྱས་བཀོད་ཡོད་པ་ལྟར་རོ།